Narzędzie

Bateria Kwestionariuszy Funkcjonowania Społecznego
(B-KFS)

Pierwsze w Polsce wielowymiarowe narzędzie do komplementarnej (pozytywnej i negatywnej) diagnozy funkcjonowania społecznego jednostki, wykorzystujące jednocześnie najnowsze podejście psychometryczne (IRT), gwarantujące najwyższą trafność i rzetelność.

Nowoczesne podejście psychometryczne

Ponad 4.5 tys. danych z terenu całej Polski

Badania normalizacyjne prowadzone w Q2 2019 – Q1 2020 r.

Autorzy

Narzędzia zostały opracowane przez polskich naukowców przy ścisłej współpracy ze środowiskiem specjalistów zajmujących się na co dzień diagnozą psychopedagogiczną dzieci i młodzieży.

Podstawy teoretyczne, lista pozycji testowych oraz interpretacja wyników:
prof. dr hab. Ewa Wysocka
dr Julia Łosiak-Pilch

Psychometria:
dr hab. Paweł Grygiel, prof. UJ
dr Barbara Ostafińska-Molik

Opracowanie struktury modułu informatycznego obliczania wyników pomiaru oraz algorytmów obliczania wyników:
dr Tomasz Żółtak

Opis narzędzia

Baterie Kwestionariuszy do oceny Funkcjonowania Społecznego (B-KFS) stanowią wielowymiarowe i dwuobszarowe narzędzie do diagnozy:
  • czynników chroniących (salutogenetycznych - potencjały),
  • czynników ryzyka (patogenetycznych - zaburzenia),
określających poziom rozwoju osoby w różnych sferach jej funkcjonowania. Jest to pierwsze narzędzie, które równocześnie uwzględnia obie perspektywy diagnozy. Umożliwia kompleksową i wielowymiarową ocenę diagnostyczną w zakresie 40 cech i 11 wymiarów funkcjonowania osoby, stanowiących bogaty zbiór informacji względnie wystarczających do projektowania działań postdiagnostycznych.

Bateria B-KFS zaprojektowana została w celu zbadania poziomu ważnych rozwojowo cech i właściwości w ujęciu komplementarnym, obejmując jednocześnie:

  • funkcjonowanie indywidualne,
  • funkcjonowanie społeczne,
  • funkcjonowanie w sytuacjach edukacyjnych – szkolnych,
  • funkcjonowanie w sytuacjach rodzinnych,
  • funkcjonowanie w obszarze jakości kontaktu z mediami (ryzyko uzależnienia od Internetu),
  • sposób wykorzystywania mediów (cyberprzemoc).

Umożliwia to pogłębioną diagnozę, która jest wynikiem możliwości łączenia danych dotyczących różnych obszarów funkcjonowania, wzajemnie uzupełniających się, obejmując potencjały i deficyty rozwojowe mogące mieć znaczenie dla funkcjonowania psychospołecznego osoby i jej dalszego pomyślnego rozwoju. Diagnoza komplementarna (pozytywna i negatywna) umożliwia zaprojektowanie bardziej precyzyjnych oddziaływań mających na celu jednoczesną redukcję deficytów i wzmacnianie potencjałów, zgodnie z prakseologiczną zasadą działania skutecznego. Wykorzystywanie zasobów w procesie zmiany zwykle eliminuje konieczność działań reedukacyjnych (eliminujących), gdyż zaburzone zachowania przestają być funkcjonalne wobec potrzeb osoby, bo te ostatnie są zaspokajane dzięki uruchomieniu potencjałów (osoby i środowiska jej życia). Uaktywnianie czynników chroniących jest podstawą efektywnych oddziaływań, które mogą eliminować potrzebę oddziaływań wprost, nakierowanych na czynniki ryzyka (zwykle mniej skutecznych). Przedmiotem diagnozy komplementarnej nie jest zatem sam problem, ale podmiot – rozwijający się człowiek, posiadający zarówno mocne (zasoby), jak i słabe strony (deficyty). Ocena funkcjonowania osoby w złożonym kontekście rozwojowym, społecznym i środowiskowym oraz w obu perspektywach (pozytywnej i negatywnej) pozwala na lepsze dostosowanie strategii działania do potrzeb i deficytów dziecka/adolescenta i/lub jego środowiska.

Skale badania

Bateria Kwestionariuszy Funkcjonowania Społecznego (B-KFS) pozwala na badanie 51 wymiarów/cech funkcjonowania. Poniżej prezentujemy strukturę skal we wszystkich obszarach.
Zaburzenia w funkcjonowaniu indywidualnym
  • sfera poznawcza (zniekształcenia poznawcze) - P-P
  • zniekształcenia samoponiżające - ZS
  • zniekształcenia egotystyczne - ZE
  • sfera emocjonalna (zaburzenia emocjonalne) - P-E
  • zaburzenia depresyjne i tendencje suicydalne - DS
  • zaburzenia lękowe - ZL
  • zachowania wycofujące -ZW
  • sfera somatyczna (zaburzenia somatyczne) - P-S
  • zaburzenia odżywiania - ZO
  • objawy wegetatywne - OW
  • sfera zachowaniowa - indywidualna destrukcyjność - P-ZI
  • brak koordynacji działania - BK
  • nadruchliwość i impulsywność - NI
  • destruktywne radzenie sobie - DR
  • sfera zachowaniowa - społeczna destruktywność - P-ZS
  • zachowania agresywne - ZA
  • zachowania opozycyjno-buntownicze - ZOB
  • zachowania niedostosowane - ZN
Zaburzenia w realizowaniu ról społecznych
  • zaburzenia w realizacji roli rówieśnika - P-RR
  • poczucie odrzucenia rówieśniczego (poczucie alienacji) - OR
  • negatywne postawy wobec rówieśników (aspołeczność) - NPR
  • poczucie zagrożenia ze strony rówieśników - PZR
  • zaburzenia w realizacji roli dziecka w rodzinie - P-RD
  • negatywne postawy wobec obowiązków domowych - NOD
  • zachowania buntownicze wobec wymagań wychowawczych - BWW
  • niekontrolowane zachowania poza domem rodzinnym - NZR
  • zaburzenia w realizacji roli ucznia - P-RU
  • niepowodzenia edukacyjne - NE
  • negatywizm szkolny - NS
Zaburzenia w funkcjonowaniu związanym z Mediami
  • Ryzyko uzależnienia od Internetu
  • zdominowanie życia przez Internet - DZI
  • zaburzenia kontroli czasu - ZKC
  • zaburzenia kontroli emocji - ZKE
  • Cyberprzemoc
  • doświadczanie cyberprzemocy (ofiara cyberprzemocy) - DC
  • stosowanie cyberprzemocy (sprawca cyberprzemocy) - SC
Zasoby w funkcjonowaniu indywidualnym
  • pozytywny obraz kompetencji osobistych - S-I
  • poczucie własnej wartości - PWW
  • poczucie kontroli - PK
  • nadzieja na sukces - NS
  • nastawienia transgresyjne - NT
  • konstruktywne radzenie sobie - KR
Zasoby w funkcjonowaniu w relacjach społecznych
  • pozytywny obraz kompetencji społecznych (relacyjnych) - S-RS
  • zdolności empatyczne - ZE
  • zdolności asertywne - ZA
  • zdolności kooperacyjne - ZK
  • zachowania prospołeczne - ZP
Zasoby w funkcjonowaniu w relacjach edukacyjnych
  • pozytywny obraz funkcjonowania w relacjach edukacyjnych - S-RE
  • stosunek do nauki - SN
  • stosunek do szkoły - SS
  • wsparcie grupy rówieśniczej - WGR
  • wsparcie nauczycieli i szkoły - WNS
  • wsparcie domu rodzinnego - WDR

Zastosowanie

B-KFS może mieć szerokie zastosowanie w praktyce edukacyjnej i w poradnictwie psychologiczno-pedagogicznym jako narzędzie do diagnozy (tzw. kompetencje miękkie, niewiążące się z pomiarem wyników kształcenia), opisującej i wyjaśniającej funkcjonowanie ucznia w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, uwzględniającej zasadnicze realizowane role społeczne oraz wyznaczniki możliwości ich prawidłowego realizowania (indywidualne i społeczne, środowiskowe i kulturowe).

Może także być wykorzystywana:

  • w medycynie, w tym w psychiatrii, w celu identyfikacji zaburzeń i ich korekcji, bądź selekcji i kwalifikacji osób do specjalistycznego leczenia;
  • w orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym i psychologicznym, w celu określenia genezy zachowań nienormatywnych, niedostosowanych i przestępczych, związanych z wadliwym funkcjonowaniem w rolach społecznych, w różnych środowiskach życia;
  • w planowaniu pomocy w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży (profilaktyka), w celu realizacji głównych zadań służb zajmujących się planowaniem i udzielaniem pomocy pedagogicznej, psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży.

Właściwości psychometryczne

Narzędzie zostało poddane rygorystycznym analizom psychometrycznym, z wykorzystaniem zaawansowanych i nowoczesnych procedur statystycznych, dzięki czemu diagnosta zyskuje większą pewność, że wyniki otrzymane w badaniu są miarodajne i adekwatnie odzwierciedlają poziom badanej cechy (są trafne i rzetelne).

Kwestionariusz Zaburzeń w Funkcjonowaniu Indywidualnym (KFS-P-I)

  • trafność treściowa niemal doskonała (AC2 0,76 - 0,93)
  • trafność teoretyczna znakomita (RMSEA<0,08, CFI>0,90, TLI>0,90)
  • trafność kryterialna r-Pearsona* dobra (0,32 ≤ |r| ≤0,79)
  • rzetelność alfa-Cronbacha 0,65-0,85

Kwestionariusz zaburzeń w realizacji ról społecznych (KFS-P-RS)

  • trafność treściowa - dobra do niemal doskonała (AC2 0,60 - 0,89)
  • trafność teoretyczna - znakomita (RMSEA<0,08, CFI>0,9, TLI>0,90)
  • trafność kryterialna r-Pearsona* - dobra (0,27 ≤ |r| ≤0,76)
  • rzetelność alfa-Cronbacha 0,68-0,91

Kwestionariusze zaburzeń w funkcjonowaniu z mediami (KFS-P-P-M)

  • trafność treściowa - dobra do niemal doskonała (AC2 0,60 - 0,90)
  • trafność teoretyczna - znakomita (RMSEA<0,05, CFI 0,925, TLI>0,95)
  • trafność kryterialna r-Pearsona* - dobra (0,45 ≤ |r| ≤0,78)
  • rzetelność alfa-Cronbacha 0,83-0,92

Kwestionariusze funkcjonowania społecznego – salutogeneza (KFS-S)

  • trafność treściowa - dobra do niemal doskonała (AC2 0,53 - 0,89)
  • trafność teoretyczna - znakomita (RMSEA<0,049, CFI i TLI>0,90)
  • trafność kryterialna r-Pearsona* - dobra (0,40 ≤ |r| ≤0,69)
  • rzetelność alfa Cronbacha 0,64-0,91

Uwagi: AC2 - miara zgodności ocen sędziów kompetentnych (im bliżej 1, tym lepsza zgodność); RMSEA - wskazuje, jak bardzo korelacje pomiędzy zmiennymi obliczone na podstawie modelu odbiegają od tych zarejestrowanych empirycznie (im bliżej 0, tym lepiej); CFI i TLI - indeksy dopasowania modelu (im bliżej 1, tym lepiej)

*dla podobnych konstruktów teoretycznych

Grupa wiekowa i sposób badania

Bateria Kwestionariuszy do oceny Funkcjonowania Społecznego (B-KFS) przeznaczona jest dla dzieci klas IV-VIII szkoły podstawowej, nie młodszych niż 9 lat i nie starszych niż 16 lat (za wyjątkiem 2 kwestionariuszy z czynnikami w zakresie cyberprzemocy, które przeznaczone są dla dzieci powyżej 12 lat).

Kwestionariusze opracowane zostały jako narzędzia w pełni cyfrowe. Przeprowadzenie badania odbywa się poprzez urządzenia elektroniczne typu tablet lub komputer i ma formę samoopisu badanego.

Użytkownicy

Kwestionariusze przeznaczone są dla psychologów i pedagogów zajmujących się diagnozą psychopedagogiczną dzieci i młodzieży.

Nabycie uprawnień do przeprowadzenia badań poprzedzone jest szkoleniem oraz uzyskaniem certyfikatu.

Przeczytaj

Co mówią o nas eksperci

„Przedłożona bateria kwestionariuszy stanowi bardzo interesujące, nowoczesne, ale przede wszystkim profesjonalne narzędzie diagnostyczne, umożliwiające bardzo szeroki kontekst diagnozy psychologiczno-pedagogicznej. Podłoże teoretyczne narzędzi, chociaż nie jest oparte o jedną konkretną koncepcję teoretyczną, to stanowi spójny model składający się ze zintegrowanych znaczeniowo koncepcji potwierdzonych w oparciu o weryfikację empiryczną. Natomiast z całą stanowczością chciałabym powiedzieć, że jest to unikatowe narzędzie, które dorównuje najlepszym narzędziom diagnostycznym na świecie.”

prof. dr hab. Beata Pastwa-Wojciechowska
Uniwersytet Gdański

Kwestionariusze do diagnozy zasobów:

Kwestionariusze Zasobów w Funkcjonowaniu Społecznym - Salutogeneza (KFS-S) obejmują 3 wielowymiarowe narzędzia:

  • Kwestionariusz Funkcjonowania Indywidualnego (KFS-S-I)
  • Kwestionariusz Funkcjonowania w Relacjach Społecznych (KFS-RS)
  • Kwestionariusz Funkcjonowania w Relacjach Edukacyjnych (KFS-RE)
Kwestionariusz Zasobów w Funkcjonowaniu Indywidualnym (KFS-S-I)

Kwestionariusz diagnozuje pozytywny obraz kompetencji osobistych – poczucie własnej wartości, poczucie kontroli, nadzieja na sukces, zachowania transgresyjne, konstruktywne radzenie sobie.

Kwestionariusz Zasobów w Funkcjonowaniu w Relacjach Społecznych (KFS-S-RS)

Kwestionariusz diagnozuje pozytywny obraz kompetencji społecznych, relacyjnych – zdolności empatyczne, asertywne, kooperacyjne oraz zachowania prospołeczne.

Kwestionariusz Zasobów w Funkcjonowaniu w Relacjach Edukacyjnych (KFS-S-RE)

Kwestionariusz diagnozuje pozytywny obraz funkcjonowania w relacjach edukacyjnych - stosunek do nauki, stosunek do szkoły, wsparcie grupy rówieśniczej, wsparcie nauczycieli i szkoły oraz wsparcie domu rodzinnego.

Kwestionariusze do diagnozy deficytów:

Kwestionariusze Funkcjonowania Społecznego - Patogeneza (KFS-P) obejmują 4 wielowymiarowe narzędzia:

Kwestionariusz Zaburzeń w Funkcjonowaniu Indywidualnym (KFS-P-I)

Kwestionariusz diagnozuje deficyty w sferze poznawczej –  zniekształcenia samoponiżające i egotystyczne; sfera emocjonalna – zaburzenia depresyjne i tendencje suicydalne, zaburzenia lękowe, zachowania wycofujące; sfera somatyczna – zaburzenia odżywiania i objawy wegetatywne; sfera zachowaniowa - indywidualna destrukcyjność: brak koordynacji działania, nadruchliwość i impulsywność, destruktywne radzenie sobie; sfera zachowaniowa - społeczna destruktywność: zachowania agresywne, zachowania opozycyjno-buntownicze, zachowania niedostosowane.

Kwestionariusz Zaburzeń w Pełnieniu Ról Społecznych (KFS-P-RS)

Kwestionariusz diagnozuje deficyty w realizacji roli rówieśnika – poczucie odrzucenia rówieśniczego, negatywne postawy wobec rówieśników, poczucie zagrożenia ze strony rówieśników; zaburzenia w realizacji roli dziecka w rodzinie – negatywne postawy wobec obowiązków domowych, zachowania buntownicze wobec wymagań wychowawczych, niekontrolowane zachowania poza domem rodzinnym; zaburzenia w realizacji roli ucznia – niepowodzenia edukacyjne, negatywizm szkolny.

Kwestionariusz Zaburzeń w Funkcjonowaniu związanym z Mediami - Ryzyko Uzależnienia od Internetu (KFS-P-MU)

Kwestionariusz diagnozuje zdominowanie życia przez Internet, zaburzenia kontroli czasu związane z korzystaniem z Internetu i zaburzenia kontroli emocji w sytuacji ograniczania dostępu do Internetu.

Kwestionariusz Zaburzeń w Funkcjonowaniu związanym z Mediami - Cyberprzemoc (KFS-P-MC)

Kwestionariusz diagnozuje stany doświadczania cyberprzemocy i stosowania cyberprzemocy w przestrzeni Internetu.

Przeczytaj

Co mówią o nas eksperci

„Warto wskazać, że zintegrowany zestaw narzędzi, jaki przygotowano w projekcie wypełnia istotną lukę. Stosowane w pomocy psychologiczno-pedagogicznej narzędzia są często przestarzałe i nie zawsze posiadają odpowiednie właściwości psychometryczne. Brakowało narzędzi wieloaspektowych oraz posiadających odpowiednią dobroć psychometryczną.”

dr hab. Jacek Pyżalski, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Standardy APA/EFPA/NCME

Narzędzie spełnia kryteria zapisane w najnowszym wydaniu podstawowego zbioru standardów psychometrycznych oraz etycznych (ze względu na adaptację kulturową), co zostało potwierdzone recenzjami prof. Jerzego Brzezińskiego oraz prof. UG Romana Konarskiego.